Są trzy etapy pracy u psa w nosework: poszukiwanie, rozpoznanie zapachu oraz jego wskazanie/oznaczenie.

Poszukiwanie – pierwszy etap pracy psa w nosework

Psy mają potrzebę poszukiwania, np. jedzenia czy informacji ze środowiska. W nosework to wykorzystujemy. Na czynność tę ma wpływ czysta przyjemność z samego przeszukiwania czy wartość nagrody po znalezieniu. To, w jaki sposób pies poszukuje możemy zmieniać poprzez szkolenie, jak i dobór nagród.

Rozpoznanie zapachu

W nosework uczymy psa rozpoznawania określonego docelowego zapachu jako cennego. Rozpoznawanie zapachu to tak naprawdę wykorzystywanie dwóch informacji – jaki zapach jest cenny, a jaki nie jest. Zapachem rozpoznawanym przez psa może być dowolna woń – olejek eteryczny, naturalna przyprawa, feromon itp. Ważne jest, by na początku nauki zapach ten był wyizolowany i jedyny w środowisku przeszukiwania. Należy też zadbać o czyste zapachowo, podobne elementy do przeszukania by mieć pewność, że pies nie polega wyłącznie na informacjach wizualnych. Kolejnym etapem szkolenia powinno być wprowadzenie innych zapachów i rozproszeń. Najczęściej są to zabawki lub jedzenie. Należy również wprowadzać zapachy podobne do docelowego zapachu, czyli w przypadku konkretnego olejku – inne olejki, przyprawy – inne przyprawy itd. Te obce zapachy psy powinny sprawdzać jako coś interesującego i nowego, ale nie zaoferować nam wyuczonej reakcji na docelowy zapach. Rozpoznawanie zapachu to drugi etap pracy psa w nosework, po nim powinno nastąpić oznaczenie.

Oznaczanie

Oznaczanie to ostatni z trzech etapów pracy psa w nosework. To sposób, w jaki pies komunikuje przewodnikowi, że znalazł zapach. Z punktu widzenia psa to coś, dzięki czemu dostanie od przewodnika nagrodę.
Są różne rodzaje oznaczania, w zależności od miejsca przeszukiwania, formy szkolenia czy preferencji przewodnika. Zachowania używane jako oznaczanie można podzielić na:
1. aktywne
2. pasywne
Skupimy się tu na aktywnych.

Oznaczanie aktywne

Oznaczanie aktywne to takie zachowania, w których pies wchodzi w kontakt z próbką, na przykład drapanie, gryzienie. Są najłatwiejszą, naturalną reakcją psa chwycenia czegoś, co jest dla niego cenne. PRzykłąd oznaczenia przez drapanie: https://www.youtube.com/watch?v=IxzVQDLCZn4. Istnieją powody, dla których reakcje te nie są pożądaną formą oznaczania:

a. pies może uszkodzić przedmiot, a często jest nim coś wartościowego, np. samochód,
b. pies zanieczyszcza miejsce przeszukiwania. Jeśli pies popycha, rysuje, gniecie np. przedmiot, wpływa na przeszukiwanie kolejnego psa. Jeśli dzieje się to podczas zawodów to organizator zazwyczaj ma przygotowane zapasowe gorące przedmioty, ale te manipulacje i tak wpływają na rozprzestrzenianie się zapachu.
c. pies może je zaoferować będąc zainteresowanym innym zapachem niż docelowy (gdyż jest to naturalna reakcja psa). Dzieje się tak na przykład gdy są nowe dla psa zapachy zwodnicze (Tashi na ostatnich zawodach zainteresował się nowym zapachem – tamaryndowcem, ale przez to, że oznacza pożądane zapachy w sposób czytelny, a tego nie oznaczył, przewodnik nie zgłosił alarmu),
d. mogą być szkodliwe dla zdrowia. Spożycie przez psa próbek, naturalnych czy olejków nie jest pożądane, a w przypadku psów służbowych niebezpieczne dla nich, jak i otoczenia (narkotyki, materiały wybuchowe).

Szczekanie jest uznawane za metodę aktywną, mimo że pies nie ma kontaktu z próbką. Informowanie o znalezieniu źródła zapachu poprzez szczekanie jest typowe dla psa ratowniczego czy poszukiwawczego, a powyższe problemy nie mają zastosowania. Występuje jednak niebezpieczeństwo nadmiernej ekscytacji i fałszywych znaczeń. Opisałyśmy aktywne etapy pracy psa w nosework, o metodach pasywnych piszemy tutaj: https://woganosework.pl/2020/01/03/oznaczanie-pasywne-w-nosework/